Sözlük anlamı ile kara para, yasadışı yollardan sağlanan kazançtır. Kara para terimine karşılık olarak İngilizce’de “dirty money” (kirli/kara para) veya “proceeds of crime” (suç geliri) terimleri kullanılmaktadır.

Kara Para aklama, kara paranın yasal bir görünüm kazanması için kullanılan yöntemlerin bütünüdür. Kara para aklama yoluyla, suç geliri yasal gelir olarak gösterilir ve kaynağını gizlemek veya izlemeyi zorlaştırmak için çeşitli finansal işlemler ve karmaşık yapılar kullanılır. Bu şekilde, suç faaliyetlerinden elde edilen gelirin yasal bir kökeni olduğu izlenimi yaratılır.

Kara para aklama işinde aksine bir miktar vergi verilerek, paranın kaynağı bu vergiye konu işmiş gibi yapılır. Örneğin restoran, otel vs. işletmeler açıp bu işletmeler sürekli çalışıyormuş gibi fatura keserek yasadışı gelirleri aklamak, en yaygın yöntemlerdir.

Kara-para terimleri arasında bulunan para yıkama kavramı Al Capone’un yasadışı yolar ile elde ettiği paraları yasalık kazandırmak için çamaşırhaneler açması ve bu yolla bu paraları yasal yolla kazanmış gibi göstermesi ile ortaya çıkmıştır. Kara-para kavramının Dünya literatürüne girişi 1973 Watergate skandalı  ile olmuştur.

KAÇ TÜR KARA PARA AKLAMA YÖNTEMİ BULUNMAKTADIR?

Kara para aklama pek çok farklı yolla gerçekleştirilmektedir.Bu nedenle birçok farklı yöntem olmakla birlikte bu yöntemler ülkeden ülkeye ve ekıonımide kullanılan araçlara bağlı olarak değişebilmektedir.Ek olarak kara para aklama yöntemlerinden bir tanesi tek başına kullanılabileceği gibi birkaç tanesi bir arada da kullanılabilmektedir.Sıklıkla kullanılan kara para aklama yöntemleri şunlardır:

1-Sahte Fatura(Hayali ihracat,ithalat )Yöntemi:

Bu yöntemle değeri cok düşük veya hiç olmayan bir mal ihraç edilmiş gibi gösterilmekte ve fatura buna uygun düzenlenmekte,daha sonra yurt dışında bulunan suç geliri ihracat geliriymiş gibi gösterilerek ülkeye getirilmektedir.Örneğin gerçek değeri 50 bin dolar olan mal için 500 bin dolar karşılığı fatura düzenlemek suretiyle silah kaçakçılığından elde edilen 450 bin dolar tutarındaki suç geliri,ihracat geliri gibi gösterilmekte ve bu şekilde aklama yapılmaktadır.

2-Nakit Para Kullanılan İş Yerlerinin (Göstermelik Şirketler ) İşletilmesi Yöntemi:

1- Bu yöntemde Cafe,otel,güzellik salonları,benzin istastonu  gibi nakit para akışının yoğun olduğu işyerleri kurulmaktadır.Bu işyerlerinin seçilmesinin nedeni bunların muhasebe denetiminin yapılmasının oldukça zor olmasıdır.Böylece yasadışı kaynaklardan gelen fonlar,bu işyerlerinden elde edilen gelirlere karıştırılabilmektedir. Kaynağı belli olmayan paranın aklanması

Kaynağı belli olmayan parayı aklamak için birden çok şirketler kurulur, bu şirketler genelde hizmete yönelik işlerle meşgul olurlar. Kozmetik, Otopark, Oto Yıkama, Çamaşırhane, Otel,Hostel vb. gibi.  

ilk aşamada; Bu firmalar aslında olmayan satışlarını, satış yapılmış gibi göstermek için firmalardan farklı farklı isimlere faturalar keserler, bu faturalara ödeme olarak farklı isimlerden tahsilat yapılmış gibi evrak düzenlerler. Firma reel satış yapmış, karşılığında reel tahsilat yapmış, kasalarında ya da banka hesaplarında kazançtan kaynaklı vergileri ödenmiş para birikir. Örneğin; Bir otel satın alınır ,ve otele yüzlerce müşteri kaydı yapılır, ödemeler müşterilerden alınmış gibi evrak düzenlenir. Otelin tüm cirosu aklanmış olmaktadır.

İkinci aşamada ; Bu firmalara mal sattığını iddia eden tedarik firması yüklü meblağlarda fatura keser, kasasında temiz parası olan şirketler tedarik firmasına ödeme yaparlar. Tedarik firmasına para temizlenmiş ve vergileri ödenmiş şekilde gelir. Tedarik firması bu para ile gayrimenkul yada araç alır, Bu şekilde kara para finans sistemine sokulur.

3-Yurtdışındaki kara paranın ülkeye sokularak aklanması

İlk aşamada, İthalat ve ihracata yönelik birden çok şirket kurulur. Bu şirketler Medya, Futbol kulübü ve hizmet sektöründe bulunan şirketlerdir. Yurtdışına hizmet ihracatı adı altında ihraç faturaları kesilir, bu faturalara istinaden yurtdışındaki para banka aracılığıyla swift edilir, Yurtiçindeki banka işlemi şüpheli görürse, hizmet ihraç faturası bankaya gösterilir. Para resmi olarak ihracat ödemesi olarak ilgili şirketin hesabına düşer. Artık aklanmıştır. Medya sektöründen örnek vermek gerekirse ,düşük bütçeli bir yapım yapılır. Çok pahalı bir fiyata yurtdışına satılır, ödeme resmi olarak gelir. Artık aklanmıştır. Aynı örneği futbol klübü için de yapabiliriz. Dülük bütçeli futbolcu alınır ve yüksek fiyata yurtdışına satılır, burdan elde edilen gelir, aklanmış kara paradır

4-Yapılandırma (bütünleşme)

Bazı kara para aklayanlar banka hesaplarının denetimini, para hareketlerini dikkat çekmeyecek ölçekte küçük meblağlı işlemlerle gerçekleştirmek suretiyle aşmaktadır.yöntem aslında 1986 yılında abd kongresi tarafından suç olarak ilan edilen yasa dışı para hareketlerini dikkat çekmeyecek miktarlara bölen ve ismini 1980' lerin ünlü çizgi film karakterlerinden alan 'şirinleme'(smurfing) yönteminden yola çıkılarak geliştirilmiştir.

5- Borç Ödeme:

Bu yöntemde sahte borç ve alacak ilişkilerinin yaratılması suretiyle kara para aklamayı gerçekleştirebilmektedir. bu yöntemde hayali bir borç alacak ilişkisi çerçevesinde borç örneğin senede bağlanmakta ve daha sonra da tahsilat yapılmaktadır. bu yöntemde bono, poliçe ve çekleri yaygın olarak kullanılabilmektedir.

6-Smurfing (Şirinler) Yöntemi: Bu yöntem, kara parayı aklamanın en yaygın yoludur. Nakit paraları yatırmak veya bildirim yapma zorunluluğu olan tutarın altında banka işlemleri gerçekleştirmek için birçok kişinin katılımını gerektirir. Bu yöntemin kullanımı belirli bir tutarın üzerindeki nakit işlemlerin bildirim yapılma zorunluluğunun olduğu ülkelerde yaygındır. Şirinler yönteminde, suç geliri elde eden kişiler, bu geliri belirlenen limitin altında kalacak şekilde birçok kişi aracılığıyla parçalayarak birden fazla bankaya veya aynı bankanın farklı şubelerine yatırırlar. Bu şekilde, belirlenen limitin altında işlem yapıldığı için bankaların bildirim yapma yükümlülüğü ortadan kalkar.

7-Parçalama (Structuring) Yöntemi: Bu yöntemde, eldeki fonu küçük miktarlara bölerek birden fazla bankaya yatırmak, çok sayıda kişiyi bulmaktan daha pratik olabilir. Bu yöntemde de işlemler, bildirim yapmamak veya iz bırakmamak amacıyla bölünerek gerçekleştirilir. Yüksek tutarlı bir işlem, küçük tutarlı birçok işleme bölünerek işlenir. Örneğin, 10.000.000 dolarlık bir tutar ortalama 1.000 dolarlık 10.000’den fazla işlem olarak bölünerek Cayman Adalarına

8-Hayali İhracat-İthalat İle Aklama Yöntemi: Bu yöntemde, düşük değere sahip bir malın yüksek değerli bir ürünmüş gibi gösterilerek yurtdışına gönderilmesi temel alınır. Sahte belgelerle gerçek değer arasındaki fark, aklanan miktarı gösterir. Ayrıca, kara paranın dikkat çekmemesi için vergi cennetinde kurulan bir paravan şirket aracılığıyla gönderilmesi gerekebilir.

9-Mail Order ile Kara Para Aklama:

Mail order ile kara para aklama yöntemi, yasadışı yollarla elde edilen gelirler, hukuken kabul edilebilir bir işlem gibi gösterilmesi amacıyla kullanır. Bu tür aklamada, yasa dışı yollarla elde edilen gelirler genellikle posta yoluyla veya çevrimiçi platformlar aracılığıyla sipariş edilen ürünlerin ödemesi olarak kullanılır.

Ürünler genellikle düşük maliyetli ve kolayca satılabilir nitelikte olup, mail order ile kara para aklamanın yaygın olarak kullanılan bazı yöntemleri şunlardır:

1. Sahte siparişler oluşturmak: Yasadışı yollarla kazanılan gelir, gerçekte siparişi verilmemiş işlemlerde harcanmış gösterilir. Siparişe konu ürünler daha sonra iade edilebilir veya sahte faturalar düzenlenerek satıcılardan geri ödeme alınabilir.

2. Sahte ürünler satmak: Yasadışı yollarla kazanılan gelir, sahte ürünleri almak için kullanılabilir. Bu sahte ürünler daha sonra gerçek ürünler gibi pazarlanabilir.

3. Sahte faturalar düzenlemek: Yasadışı yollardan kazanılan gelir, sahte faturalar düzenleyerek alıcılardan ödeme talep etmek için kullanılabilir.

10-Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlardan Faydalanma,Bağış Yapma:

Dernek, vakıf, sendika gibi kuruluşlar aracılığı ile oldukça fazla bağışlar toplanmaktadır. Bu tip kuruluşların kabul ettikleri bağışların denetlenmesi oldukça güçtür. Böylelikle kara para aklayıcılar için elverişli bir alan ortaya çıkmaktadır. Burada iki yöntem önce çıkmaktadır. Birinci yöntem bağış kabul eden kurum ile anlaşarak yapılır. Kuruma gidilir ve sizlere 1 milyon bağış yapacağım, fakat siz bu bağışı aldıktan sonra bize ait olan x firmasından bir yazılım almalısınız, yazılım bedeli 750,000 Tl’dir denir. Bağış kabul eden kuruma 250.000 tl bağış bırakılacağı teklif edilir. İkinci yöntem ise, Bir dernek açılır, Dernek reklamlar ile bağış topluyor gibi gösterilir, ve heryerden dernek hesabına para atılır. Dernek bu topladığı para ile gayrimenkul araç vb şeyler alarak parayı aklamış olur.

Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini/Gelirlerini Aklama Suçunun Cezası

Kara para aklama suçunun cezası şu şekildedir:

• Alt sınırı 6 ay veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini, yurt dışına çıkaran veya bunların gayrimeşru kaynağını gizlemek veya meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla, çeşitli işlemlere tâbi tutan kişi, 3 yıldan 7 yıla kadar hapis ve 20 bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır (TCK m.282/1).

• Birinci fıkradaki suçun işlenmesine iştirak etmeksizin, bu suçun konusunu oluşturan malvarlığı değerini, bu özelliğini bilerek satın alan, kabul eden, bulunduran veya kullanan kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (TCK m.282/2).

• Bu suçun, kamu görevlisi tarafından veya belli bir meslek sahibi kişi tarafından bu mesleğin icrası sırasında işlenmesi halinde, verilecek hapis cezası yarı oranında artırılır (TCK m.282/3). Kamu görevlisi, memur, avukat, hakim, savcı, polis, milletvekili, müfettiş vb. atama, seçim veya yargısal görev yapan tüm kişileri ifade etmektedir (TCK m.6).

• Bu suçun, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır (TCK m.282/4).